در تهران در خانه ای هنر دوست چشم به جهان گشود. در مدرسه آمریکایی ها درس خواند و در سن 12 سالگی به فراگرفتن علم موسیقی مشغول شد. ابتدا نواختن کمانچه را نزد استاد حسین اسماعیل زاده فرا گرفت. دو سال بعد زیر نظر حسین هنگ آفرین به تمرین ویولن پرداخت. نواختن ضرب را نزد حاجی خان ضرب گیر آموخت. سه تار را نزد درویش خان فراگرفت. در سال 1301 تحصیلات خود را به پایان رسانید و در همان سال تصمیم گرفت که به تعلیم موسیقی بپردازد و معلم مدرسه موسیقی شد. در سال 1311 با دوشیزه منتخب، اسفندیاری که یکی از شاگردانش بود ازدواج کرد و در تمام عمر با او زندگی کرد. صبا تمام زندگی خویش را صرف آموختن و تعلیم دادن در حیطه موسیقی ایرانی کرد. از وی آثار بسیاری باقی مانده است. دو سفر به خارج به همراه هنرمندان هم عصر خود رفت و صفحاتی را در سفر سوریه و هند پُر کرد که به نام صفحات کلمبیا معروف است. از استاد صبا – یادبود ها – از بزرگداشت مقام شامخ او در موسیقی و مقاله های متعدد. اما اولین سند گفتاری موسیقیدانان هم عصر وی فیلمی است که در سال 1347 پس از 11 سال که از فوت استاد می گذرد و آنهایی که او را می شناختند در مورد استاد صبا چنین می گویند:
حسین تهرانی (1352-1290)
"نوازنده و مدرس تنبک"
بنده قبل از اینکه با مرحوم صبا آشنا بشوم خودم را ضرب شناس و ضرب گیر می دانستم
. وقتی با صبا آشنا شدم دیدم چیزی که ندارم همان ضرب است که ادعا داشتم. بقول معروف وقتی علم بود ادعا نیست و وقتی ادعا باشد معلومات نیست. بنده تازه فهمیدم ضرب چیست و باید چه کار کرد. مثلاً من تا آن موقع نمی دانستم ضرب انگشت گذاری دارد، مرحوم صبا فرمودند که هر انگشتی یک فشاری دارد، هر کدام این انگشت ها قدرت دارد، شدت دارد، ترموله را نمی دانستیم با دو انگشت می زنند؛ آن وقت ها همین طوری می زدیم، شلوغ بود، مفهوم نبود.تمام این مطالب تصدق سبک صبا است
. در حال حاضر هر کسی که تنبک می زند به نام مکتب بنده است، در واقع مکتب مرحوم صبا است.
مهدی برکشلی
(1366-1291)در موسیقی بین الملل حتماً می دانید یکی گام مهم فیثاغورث و یک گام هارمونیک، پایه و اساس موسیقی بین الملل را تشکیل می دهند
. این دو گام روی سه فاصله مهم 4/3 ، 3/5 و 1/2 استوار شده است که گام 3/4 و 2/3 و 1/2 معرف گام فیثاغورث است و 3/5 و 4/5 معرف گام هارمونیک.این فاصله
3/5 خیلی مهم است. زیرا تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده نشان می دهد این فاصله 3/5 درست، جاهایی که به عنوان کُرن و سُری در موسیقی ایرانی است معرفی می کند.مرحوم صبا این فاصله را با احساس دقیق ملایمت در اغلب چهارمضراب هایی که ساخته، استفاده کرده است
: مثلاً در مورد چهارمضراب های سه گاه یا همایون که موجود می باشد در ویلن، سیم سل ویلن را فا سُری کوک می کنند و با نت ر که وقتی درست نواخته شود همان فاصله 3/5 را معرفی می کند و اگر این فاصله را احساس بکنید، صبا در چهارمضراب هایی که ساخته از این فاصله بسیار استفاده کرده و تقریباً موضوع کُرن و سُری درجات موسیقی ایرانی را حل کرده است.صبا یاد داد که این صداها را هنرجویان از راه احساس
. ملایمت خودشان پیدا کنند و کارهایی که استاد صبا در رابطه با تکنیک ویلن، آرشه کشی و آهنگ های مختلف ساخته، زمینه پیشرفت موسیقی و سنت موسیقی ایرانی را فراهم آورده و مثالهای زیادی است که به این کار اصرار داشته است. مثلاً موضوع غلط ها که امروزه تبدیل شده به مالش. من فکر می کنم این مکتب اگر ادامه پیدا می کرد و پیشرفت می کرد موسیقی فعلی ما از این وضع خیلی بهتر بود و امروزه می بینیم در اثر نفوذ موسیقی عربی، ترکی و هندی یک نوع صداهایی وارد موسیقی ایرانی شده که جزو طبیعت موسیقی ایرانی نیست.
قباد ظفر
(1373-1284)"نوازنده سنتور"
مرحوم صبا در کلیه ادوات موسیقی ایرانی مهارت داشته و تمامی آن سازها را تدریس می کرد
. صبا علاقه خاصی به سنتور داشت و مدتها روی سنتور کار کرد. بی نهایت برای او جالب بود و تمام شاگردانی که در آن زمان می خواستند سنتور یاد بگیرند اغلبشان نزد صبا می آمدند. خوب به خاطر دارم خودم هم قرار بود ساز سنتور را نزد حبیب سماعی یاد بگیرم ایشان به من گفتند، قبل از اینکه به من مراجعه کنی لازم است شروع کار را نزد صبا یاد گیری و او شما را با سنتور آشنا می کند. با ایشان شروع کن و بعد نزد من بیا. همان کار را انجام دادم و در همان اوایل کار متوجه شدم که صبا طرز تدریس سنتورش خیلی ماهرانه و استادانه بود و خیلی مفید واقع می شد.در تمام طول مدت آشنایی که با ایشان داشتم سعی می کردم تمام تحقیقات عمیق و دقیق درباره موسیقی ایلیات و عشایر را جمع آوری و در اختیار ایشان بگذارم و بی نهایت برای او جالب بود و در تمام طول این مدت مطالعه می کرد
.بخاطر دارم در مورد آواز گیلکی و چند قطعه موسیقی که صبا از آهنگها و نغمات منطقه گیلان و مازندران آورده بود، این نغمات را به طرز بسیار زیبایی در موسیقی دستگاهی گنجاند که بی نهایت مطلوب و جالب بود
.
داریوش صفوت
(1307)"نوازنده سه تار و سنتور"
یکی از کارهای زیبایی که استاد صبا انجام داده جهارمضراب ماهور است که برای سه تار نوشته شده
. سبک تزیین مطالب خیلی عالی است. اگر خوب دقت کنیم می بینیم که خود مطلب که از نظر نت بسیار آسان است مثلاً چهارمضراب های ماهور برای نوازندگانی که آشنا نباشند، خیلی به نظرشان مشکل است و موفق نمی شوند که اجرا کنند اما همین شروع چهرمضراب را اگر بخواهیم با تزیینات کامل بنوازیم با نت و غیره در نخواهد آمد و شاگرد بایستی به روش سینه به سینه به روش قدما مطالب را یاد بگیرد و یا اشاراتی که با دست چپ به پرده ها دارد و دست راست هم مطالبی را اجرا می کند. اینها چیزهایی نیست که بتوانیم با نت پیاده کنیم. اینها مطالبی است که در سه تار صبا به وضوح شنیده می شود و در عین سادگی، بسیار مشکل است. سبک نوازندگی صبا، دقت، وضوح، روشنی و تمیزی کار است که در اجرای تمام گوشه ها و مطالبی که می نوازد و یا می آموخت دیده می شود و به نحوی است که به ترتیب همه چیز دقیق سرجای خودشان هستند. اگر یکی ار آنها را برداریم، می بینیم که به طور کلی جمله ها از هم گسیخته می شود و این دقت صبا در اجرای موسیقی قابل تقدیر است.
منوچهر جهانبگلو
(1369-1305)"نوازنده سنتور و منتقد"
در کار تحقیق و پژوهش، مرحوم صبا ذوق سلیم و سرشاری داشت
. از جنوبی ترین تا شمالی ترین روستاها و حتی روستاهای مهجور می رفت که نغمه ای را بشنود و به نقاط مختلف کشور سفر کرد تا نغمات محلی را جمع آوری کند. متاسفانه من کسی را نمی شناسم که این ذوق و شیوه پژوهندگی را به نقاط کمال رسانده باشد. به این جهت این راه دیگر متوقف شده است.
دکتر تقی تفضلی
"نویسنده و موسیقی شناس"
صبا نگران بود که یک عده همیشه می گویند موسیقی ایران، غم انگیز، پر درد و غمناک است
. می گفت اگر قرار باشد که برای عوض کردن این موسیقی بگردند که یک موسیقی نشاط انگیز پیدا کنند و خدای نکرده ریشه آن موسیقی، موسیقی ایرانی نباشد این صدمه و آسیبی است که به موسیقی ایرانی می خورد و نوعی از موسیقی به وجود می آید که ایرانی نخواهد بود. خلاصه همیشه نگران بود زیرا می بینیم عده ای هستند که موسیقی اصیل ایرانی را فراموش کرده اند و موسیقی که تحویل جوانها می دهند چیزی که نیست موسیقی اصیل ایرانی است! صبا از اشخاصی است که کاملاً سنت ایرانی را حفظ کرده و باعث افتخار موسیقی ایرانی است.